Bir önceki köşe yazımda 10 Nisan Laiklik Günü nedeniyle Türkiye Tanıtım, Araştırma, Demokrasi ve Laik Oluşum Vakfı (TÜLOV) ile Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) İzmir şubesinin ortaklaşa yaptıkları ve Zoom ile YouTube üzerinden “Laiklik Olmadan Yurttaşlık Olur mu?” toplantısı il ilgiliydi.. Cumhuriyet gazetesinin çok değerli iki yazarı, Barış Pehlivan ve Barış Terkoğlu’nun gençlerle yaptıkları söyleşilere kısaca değinmiştim. Gençlerin çoğunlukta olduğu, 500 kişiye yakın izleyici söyleşiye katılmıştı.
Laiklik Haftası çerçevesinde (ben öyle diyorum ya da öyle istiyorum), 9 Nisan Cuma akşamı ikinci bir toplantı düzenlendi. Söyleşinin konuğu, Türkiye Felsefe Kurumu (TFK) başkanı Sayın İoanna Kuçuradi idi. Yine Zoom ve YouTube üzerinden yapılan enfes toplantımıza yine yaklaşık 500 kişiye yakın izleyici katıldı. Sorular soruldu. Enfes bir söyleşi oldu. Sizde arzu ederseniz Tülov YouTube kanalı üzerinden izleyebilirsiniz. İlk fırsatta izlemelisiniz.
Bir önceki söyleşiyi yöneten gençlerimiz TÜLOV’dan Vakıf Müdürümüz Tansu Özcan ve ÇYDD’den Simge Bulut bu söyleşide de yönlendirici idiler. Yönetimleri, soruları ve alınan yanıtlar mükemmeldi. Hani güzel bir sahne sanatının bitiminde seyirciler sanatçıları ayakta alkışlar, olur da oyuncular tekrar tekrar sahneye çıkarlar ya aynen öyle oldu.
Çağımızın ve ülkemizin büyük düşünürlerinden, felsefecilerinden Prof. Dr. İoanna Kuçuradi İnsan haklarıyla ilgisinde laikliği anlattı. Önce insan haklarının 30 maddelik İnsan Hakları Evrensel Bildirisindeki (İHEB) kavramlarla ilişkisine değindi. İnsan hakları ve laikliğin anlaşılmasında kavramların önemine değindi. İHEB’nin ilk maddesinin çok önemli olduğunu, bu maddenin bir norm değil anlayışı dile getirdiğini belirtti. İnsan haklarının, aynı zamanda muamele (eylem) etme ilkesi olduğundan bahsetti. Diğer 29 maddenin, normlar yani kurallar ve ilkelerden oluştuğunu açıkladı.
İnsanlar özgür, onur ve haklar açısından eşit doğarlar. Akıl ve vicdan ile donatılmıştır. İnsan olarak haklar açısında aynılığımız ile kardeşlik anlayışı içinde eşitlikleri üzerinde durdu. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesindeki, temel haklara dair detaylı açıklamalarda bulundu. Öyle ki, insan olmanın değerleri var ki bunlara dokunulmaması ve korunması gerektiğini vurguladı. Örnek mi, beslenme, çalışma, eğitim gibi temel hakların korunması ve gereklerini yerine getirilmesi bunların başında gelir.
Devletlerin çok önemli olan kurumsal yapılar aracılığı ile insan olmadan kaynaklanan hakları koruma ve yerine getirme sorumlulukları vardır. Ama günümüzde insan haklarının, fikir özgürlüğü temelinde fırtınalar koparıldığı için, asıl işlevinin nasıl gözden kaçırıldığını açıkladı.
İnsan haklarının demokrasi, özgürlük gibi kavramlarla ilişkisi üzerinde durulurken, laiklik ile bağlantısı üzerinde pek durulmadığını ifade etti. Dolayısıyla, insan hakları ile laiklik arasında zorunlu bağlantı olduğunu ve aradaki bağlantıları detaylı açıklamalarda bulundu.
Laik devleti, insan haklarına dayalı devlet olarak tanımladı. Hukuk da buradan doğdu, oluşturuldu. Bu ışık altında çağdaş devlet olunuyor. İnsan haklarını dikkate alan bir devlet, hukuk devleti olmak iddiasında bulunabilir. Güçlü hukuk sistemi olan devlette, çağdaş devlet beklentileri yerine getirilmiştir. Kuçuradi: “Laik devlet ya da çağdaş devlet, insan haklarıyla dolayısıyla, laik devlet anlayışıyla iç içedir” diye açıklamada bulundu.
Özet ya da sonuç olarak; insan hakları olmadan laikliğin, laiklik olmadan da insan haklarının sadece söylemde kalacağını iddia etti.
Bu güzel toplantı sonunda laiklik slogan yarışmasının sonucu açıklandı. Yarışmaya 22 gencimiz katıldı. Özcan Akyıldırım “Özgürlük Hakkımdır, İnancım Saklıdır” sloganıyla yarışmayı kazandı. Göcek’te Dedeminn Marina otelde tatil yapacak. Darısı diğer gençlerimize..
Bizler, sivil toplum kuruluşları olarak laikliği gündemde tutmaya gayret ediyor, söyleşi ve yarışmalar düzenliyoruz. Yerel yönetimlerinde bu anlayış perspektifinde girişimlerde bulunması nasıl olurdu? Mesela Muğla yada ilçelerinin bu konuda örnek adım atması; bir insan hakları ve laiklik müzesi ya da parkı açması güzel bir başlangıç olabilir.
Laiklik ve İnsan Hakları ekmek, su, hava gibi yaşamımızın en temel gereksinimlerinden. Korumalıyız, güçlendirmeliyiz.
YORUMLAR